Engelse leenwoorden en spelling

Als vertaalbureau voelen we ons medebewakers van de vaderlandse spelling. Onze klanten verwachten kraakhelder, onberispelijk Nederlands van ons. En terecht. Toch valt foutloos spellen in het Nederlands niet mee. Ook als het kofschip geen geheimen voor je heeft en je de d's, t's en dt's haarscherp op het netvlies hebt staan, blijven er nog genoeg voetangels over. Een van de lastigste is ongetwijfeld de spellingsgruwel van verbindingsstreepjes en  trema's. Wanneer zet je een streepje, wanneer (en waar) een trema, wanneer schrijf je woorden aaneen. Ik durf hier te stellen dat geen Nederlander - of het moet een Vlaming zijn - deze vaardigheid volledig beheerst.

Mijn zoon van 14, een nauwgezet gymnasiastje, klopte van de week bij me aan met een vraag over de vervoeging van Engelse leenwerkwoorden. "Hoe vervoeg je basketballen, paps? Of e-mailen? Of attachen?"

Basketballen, wist ik, dat valt nog mee. De regel is dat je dit soort woorden behandelt als gewone Nederlandse werkwoorden. Dus ik basketbal, jij basketbalt, hij basketbalt, wij basketballen, jullie basketballen, zij basketballen, ik basketbalde, ik heb gebasketbald, etc. Maar attachen, dat wordt al lastiger. Ik attach, jij attacht, hij attacht ... ik attachte, ik heb geattacht. Als je wat langer naar zo'n woordbeeld kijkt, lees je op een gegeven moment alleen nog maar de fonetische weergave 'attag'. Ik attag, jij attagt... Het zou een slogan kunnen zijn voor een Nederlandse witgoedfabrikant.

Volgens de website van Onze Taal kan het resultaat van zulke leenwoordvervoegingen lelijk uitpakken. Kijk maar naar het voltooid deelwoord van e-mailen: ik heb ge-e-maild. Meerdere streepjes na elkaar verdient inderdaad geen schoonheidsprijs. Het advies van Onze Taal luidt dan ook als volgt: "Het voltooid deelwoord ge-e-maild ziet er niet zo fraai uit. U kunt het het best vermijden. Schrijf liever: 'Ik heb de berichten via e-mail verstuurd' of kortweg 'Ik heb de berichten gemaild."

Klinkt me toch wat raar in de oren, zo'n advies. Je past de regels van je taal goed toe maar wordt vervolgens geadviseerd om het toepassen van die regels te vermijden. Nederlanders zijn al geen meesters in bondig formuleren, maar dit zijn toch hele monden vol. Trek het principe dan helemaal door: Ik heb de berichten via het elektronisch postsysteem verzonden dat gebaseerd is op het internetprotocol. Op die manier heb je die Engelse leenwoorden helemaal niet nodig. En vermijd je lelijke streepjes. Hmm.

Overigens schrijf je het voltooid deelwoord van emailleren (het bekleden van voorwerpen met een glazuurachtige stof) als volgt: ik heb geëmailleerd. Hier kunnen we dus uit de voeten met een ouderwetse trema. Voelt wel zo vertrouwd.

Op Onze Taal staat een gigantische lijst met vervoegingen van Engelse leenwoorden.

Voor als u een onbedwingbare aandrang voelt tot audiofucken, bargainhunten, collectcallen, highteaën, facebooken, retweeten, wieën of juist ontgooglen en daarbij spellingtechnisch niet voor een gat gevangen wilt worden. Enjoy.

Koen Gubbels